Het is beter omdat ik het beter vind en dus moeten we het doen! Het valt me op hoeveel politieke discussies op bovenstaande manier gevoerd worden. Natuurlijk in mooiere woorden verhuld, maar kijk eens naar de redenatie van JOVD voorzitter Bram Dirkx en Jonde Democraten voorzitter Nikie van Thiel:
Of studeren een individuele keuze is om in jezelf te investeren, of dat het een maatschappelijke verplichting is om het meeste uit jezelf te halen, of dat het een recht is waar iedereen met voldoende hersens gebruik van zou moeten kunnen maken, is een kwestie van politieke smaak. Daar zullen de politieke uitersten het niet over eens worden. En dat geeft niet, zolang je dat maar onderstreept.
Wat wel uitmaakt is dat meningen als feiten worden gedeponeerd. "Meer financiële verantwoordelijkheid KAN ervoor zorgen dat een student een grotere prioriteit aan zijn of haar opleiding geeft". Het kan ook niet. Als onderzoek onomwonden had aangetoond dat meer financiële verantwoordelijkheid leidt tot beter studiegedrag, hadden de jonge politici een punt. Op zich een leuk punt, want dan zouden we met datzelfde onderzoek vermogende ouders moeten verbieden om hun kroost financieel bij te staan tijdens de studie: das namelijk slecht voor het studierendement.
Mijn ervaring als student en met studenten is dat een constant oplopende schuld bij de staat geen enkele extra motiviatie tot harder werken is. Goede docenten die enthousiast les geven als wortel1, en bindend negatieve studieadviezen als stok zijn dat wel. Als de afgelopen jaren ons iets geleerd hebben, is het wel dat financiële prikkels bijna nooit leiden tot het vooraf gewenste gedrag2.
Lage studierendementen is een probleem dat veel (maatschappelijk) geld kost, maar, en dat is mijn mening, niet eentje dat met financiële prikkels opgelost kan worden. Als we het erover eens zijn dat lage studierendementen inderdaad een probleem is om (politiek) aan te pakken, laten we dan eerst een echt goed onderzoek doen naar de meest kost-effectieve manier om studie-rendement te verhogen. Dan kunnen we, met dat onderzoek in de hand, een eerlijke discussie voeren over wat "het beste is" en wat we "het beste vinden".
1 Zoals Mark Rutte laatst aangaf bij de KNAW akademiemiddag, link
2 Zie financiële crisis en verkeersboetes.